Levenscyclus GSM met oog op duurzaamheid
Wereldwijd zijn er zo’n 6 miljard GSM-gebruikers en in Europa heeft meer dan 95% jongeren een GSM. Maar wat weten we eigenlijk over onze GSM? Waar komt het vandaan, welke grondstoffen worden gebruikt, hoe wordt het gemaakt en wat gebeurt er achteraf mee?
Wij gaan dieper in op de huidige levenscyclus, waar je op moet letten, wat er nog moet verbeteren en welke initiatieven al op de goede weg zij.
Je GSM is opgebouwd uit
- 34% glas en keramiek
- 41% kunststof
- 13% koper
- 11,6% zink, ijzer, tin, lood en nikkel
- 0,4% edelmetalen
Grondstoffen
Sommige grondstoffen hiervan ( bijvoorbeeld de metalen) zijn zeldzaam. Bepaalde zijn zelfs door de EU omschreven als kritische mineralen. Dit betekent dat de bevoorrading in gedrang kan komen in te nabije toekomst. Niet omdat de voorraad beperkt is, maar omdat de voorraad zich concentreert in bepaalde landen die beperkingen op de export zullen doorvoeren. De winning van deze grondstoffen gaat gepaard met milieuschade en sociale conflicten. Gelukkig zijn er initiatieven zoals IRMA en het CFS program die dit tegengaan.
Productie
De meerderheid van de productie gebeurt in de lageloonlanden zoals India, Thailand en vooral China. De medewerkers moeten lange dagen werken en krijgen hiervoor veel te weinig betaald om rond te komen. Daarboven worden ze blootgesteld aan giftige stoffen. Het initiatief makeITfair kaart deze slechte arbeidsomstandigheden aan.
Een ander belangrijk punt van de productie is het ontwerp. GSM’s worden meestal ontworpen om niet lang mee te gaan. Hierdoor moeten mensen snel een nieuw toestel kopen. Een GOED voorbeeld van een slim ontwerp is bijvoorbeeld de universele lader die door Europa werd ingevoerd. Deze draagt bij aan een duurzamere toekomst omdat het compatibel is met verschillende soorten toestellen en dus minder afval.
Gebruik
Sinds enkele jaren neemt de productie van smartphones wereldwijd toe. De gemiddelde gebruiksduur van een nieuw toestel is slechts anderhalf jaar. Bij jongeren ligt het gemiddelde zelfs maar rond 1 jaar. Daarna wordt de gsm doorverkocht, weggegeven of belandt hij als reservetoestel in de lade.
Bij de vorige stappen kan jij als individu niet veel betekenen, maar in deze stap kan jij een verschil maken. Je weet nu waaruit een GSM bestaat en hoe deze geproduceerd wordt. Bij het kopen van een GSM kan je nagaan wat de visie van de producent, verkopers en operatoren is op duurzaamheid. De websites die jou hierbij kunnen helpen zijn website die merken vergelijken op vlak van duurzaamheid. Alvorens je een nieuwe GSM koop moet je jezelf afvragen of het echt wel nodig is. Koop je er toch één, breng je oude dan binnen voor recyclage.
Inzameling, hergebruik en recyclage
In België is er een aanvaardingsplicht ingevoerd voor afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA). Hierdoor zijn bedrijven die toestellen op de markt brengen ook verplicht om afgedankte toestellen terug te nemen. De meeste producenten/invoerders sluiten zich aan bij Recupel. Breng je toestel dus altijd binnen bij een door Recupel goedgekeurd inzamelpunt.
Wist je dat de Belgen tot de top behoren als het gaat om het sorteren van huishoudelijk afval? Ook bij de inzameling van AEEA behoren we tot de koplopers in Europa.
Er zijn verschillende manieren om je GSM een tweede leven te geven. Je kan ook je GSM aan iemand anders doorgeven of tweedehands verkopen bijvoorbeeld.
Als je GSM niet meer bruikbaar is wordt het elektronisch afval. Je GSM heeft echter nog veel waardevolle grondstoffen. Je kan het vergelijken met een mijn vol kostbare metalen die verstopt zitten in elektronische toestellen. Zo ontstaat Urban mining = een manier van grondstofwinning. Deze manier vraagt veel minder energie, bevat rijker elektronisch afval en zorgt voor minder schade aan het milieu. Bovendien sluit urban mining de materialenkringloop.
Momenteel wordt wereldwijd slechts 1 tot 2% van alle gsm’s gerecycleerd. Hoog tijd dus om daar iets aan te veranderen! En dat begint eenvoudigweg bij het binnenbrengen van je oude toestellen.
Duurzame GSM
Een duurzame GSM houdt rekening met de volledige levenscyclus en zijn social en ecologische impact hiervan. Het is belangrijk dat de materialenkringloop zoveel mogelijk gesloten wordt. Bovendien moet het transport zoveel mogelijk beperkt worden en op sociaal vlak moeten de rechten van alle gerespecteerd worden. Het inititatief StEP zet zich hier volop voor in.
Het is de rol van de overheden om een degelijk beleid op te stellen om deze verandering tot stand te kunnen brengen. Het is de rol van de bedrijven om deze veranderingen proactief te bewerkstelligen. En het is de rol van de consument om te blijven eisen dat het beleid zijn taak uit- voert en de bedrijven dit daadwerkelijk naleven.
De weg naar een 100% duurzame gsm of smartphone is nog lang, maar er zijn alvast veelbelovende initiatieven. De gewenste verandering zal er dus niet van vandaag op morgen komen, maar stap voor stap. De bewustwording van de consument rond deze problematiek is alvast één van de nodige stappen..